Vijf Nederlandse Liederen
Baritone, cello and piano
- Tonnus Oosterhoff – In de ongelukskooi
- Michaël Zeeman – Als op het water
- Peter van Lier – Gegroet o…
- Willem Jan Otten – Na de elfsteden
- Micha Hamel – Lieve Madonna
1. Tonnus Oosterhoffs tragikomisch gedicht In de ongelukskooi gaat over een sigaretrokende zwartaap. De melodie is gebaseerd op het spraakritme en de stemmodulatie die ik produceer als ik het gedicht voorlees. Dit deed ik zo om het gedicht, dat lastig te volgen is, zo verstaanbaar mogelijk te houden. Ook al begrijpt het publiek het niet in één keer, dan is het tenminste verstaanbaar.
2. Michaël Zeeman kan veel verschillende dingen goed, en ook veel beter dichten dan hij denkt. Dat vertel ik hem niet, want juist zijn bescheidenheid maakt hem sympathiek. We raakten bevriend toen we tot de ontdekking kwamen dat we allebei graag een cantate wilden maken over de eerste maanlanding, en wel een cantate voor drie baritons, koor en orkest. Zijn gedicht Als op het water – een litanie zette ik op vanuit een drietal maten van Schuberts Auf dem Wasser zu singen. Met dit citaat als vertrekpunt volg ik de tekst nauwkeurig. Als “de rivier die zich sluit voor vorst” blijven de noten aan elkaar plakken, zodat het akkoord dichtgroeit. Een ander voorbeeld van madrigalisme is de plotselinge versnelling van het tempo, door de “vogel verrast uit zijn slaap”.
3. Gegroet, o… zijn een paar korte gedichten van Peter van Lier die ik zelf van hem in een bepaalde volgorde mocht zetten. Het gaat over het opgetogen respect dat de dichter voor de natuur heeft. De eenvoudige vreugde over “waterplas, blijf, blijf je eendjes schommelen” zette ik in blije reciteertrant, met een pianopartij die vanuit een simpele harmonie in a-klein wat impressionistische uitstapjes maakt.
4. Ook Willem Jan Otten schreef een gedicht over bevroren water. Na de elfsteden is een prachtige evocatie over de volkswijsheid dat het reizen zelf het doel van de reis is. Dit geldt natuurlijk ook voor de elfstedentocht; je schaatst hem om het schaatsen ervan te ervaren, niet omdat je zo nodig bij de finish moet wezen. Ik koos voor een hoofdrol voor de cello die met ijle flageolettonen het schaatsen imiteert. De piano schaduwt de zanger slechts. In de slotmaten imiteren ze beiden het beroemde ‘klunen’, door met de knokkels op de klankkast te tikken. Wegstervend, alsof de schaatser uit het zicht verdwijnt.
5. Het laatste lied schreef ik na het lezen van een bericht in de Volkskrant van 14 december 1995: “Madonna wil dolgraag moeder worden. Maar omdat de 37-jarige ster ook niet eeuwig jong blijft, begint de tijd wel te dringen. Het zoeken naar een geschikte vader duurt haar echter te lang, daarom gaat zij advertenties plaatsen in The New York Times en The Village Voice waarin zij vraagt naar zaaddonors. […]”.
Het doet mij pijn in het hart dat deze popster op deze manier een gezin moet beginnen. Nooit te beroerd om de wereld te verbeteren, besloot ik in actie te komen.
Duration: 10′